De Coronacrisis legt een aantal zaken feilloos bloot. Als je er tenminste oog voor wilt hebben. Zo is de aandelenbeurs keihard ingestort. De koersen zijn als een steen naar beneden gevallen. Met dalingen boven de 20% per dag en … af en toe met stijgingen van meer dan 10%.

– Een column van Wil Hoebergen over computerbeleggingen, activistisch beleggen en short gaan –

Algoritmes versus gezond verstand

Maar waarom zijn de uitslagen van dag tot dag zo volkomen waanzinnig? Dat heeft te maken met algoritmes. Met geavanceerde wiskundige modellen maken computers razendsnel aan- en verkoopbeslissingen. Algo trading wordt dat ook wel genoemd. Beleggingsadviseur Jan-Willem Nijkamp schreef daar in januari 2019 al een kritisch artikel over. En ik ben het met Nijkamp eens. Volgens mij is dat algo trading een enorme vloek.

De gemiddelde tijd dat een beursgenoteerd aandeel dus in handen van een belegger is (de tijd tussen koop en verkoop van dat aandeel) is niet een jaar, geen maand, geen week, geen dag, geen uur, geen minuut, maar een halve seconde! Er is totaal geen sprake van emotie, maar er wordt alleen maar gehandeld volgens het computermodel.

Een voorbeeld

Het dividend van een aandeel Royal Dutch Shell (Shell) is de laatste 50 jaar niet verlaagd en jaarlijks minimaal gelijk gebleven en meestal gestegen. Dividend van Shell in 2019: $ 1,88, ongeveer € 1,70. Bij verschillende beurskoersen levert dat de volgende dividenden op:

En de laagste koers in deze crisis was … inderdaad € 10,67.

Ik snap het wel en niet

Ik snap dat mensen die aandelen willen kopen in een crisis bang zijn om te kopen. Het kán immers nog veel lager gaan. Maar ik snap niet dat iemand die een aandeel in bezit heeft op € 10,67 dat aandeel nog gaat verkopen. Geen enkel weldenkend mens doet dat.

Algoritme is geen mens …

Maar een algoritme is geen mens, dat is een formule en handelt gewoon naar eigen inzicht. Algoritmes zijn dus voor een groot deel verantwoordelijk voor de huidige beursshit. Aanvankelijk stegen de beurskoersen nog vrolijk door in januari 2020. Ondanks de alarmerende C-berichten uit China. Het was voor een wiskundeformule tenslotte een onbekend iets, waar die formule niets mee kon. Maar een weldenkend mens fronste zijn wenkbrauwen en dat deden beurscommentatoren dan ook.

Geld verdienen met short gaan

Short gaan is kort gezegd: aandelen verkopen die je niet in bezit hebt. Voor professionele partijen op de beurs zijn er mogelijkheden om dat te doen. Zij speculeren dus op een daling van het aandeel en willen dat aandeel later weer voor een lagere koers terugkopen. Hoe meer aanbod, hoe lager de prijs. Door meer short te gaan stimuleer je dus de daling van een aandeel en daar verdien je geld mee.
Waarom doe je dit? Niet om op lange termijn een gezond bedrijf te krijgen waar je als aandeelhouder bij betrokken wilt zijn. Nee, dat doe je om op korte termijn geld te verdienen aan de shit die je gaat veroorzaken. Welkom in de tijd van egoïsme en het snelle geld.

Activistische aandeelhouders

Van degelijke … Wat hebben ABN AMRO, Akzo en Unilever met elkaar gemeen? Nou, het waren oorspronkelijk alle drie zeer solide bedrijven. Bedrijven met bekwame leiding, zeer gezonde vermogens en een betrouwbare dividendpolitiek. Kortom: degelijkheid troef! Aandeelhouders in deze bedrijven hoefden ’s nachts niet wakker te liggen van hun beleggingen.

… naar activistische beleggingen. Al deze drie bedrijven zijn echter belaagd door activistische aandeelhouders. Die wilden snel geld maken door opsplitsing of volledige overname van die bedrijven. De bedrijven waren kapitaalkrachtig en daar kon snel geld mee verdiend worden.

ABN AMRO. Dat is bij ABN AMRO in 2007 gebeurd. De aandeelhouders hebben er toen extreem goed mee geboerd. Van de opsplitsing is niets over gebleven. Ja, een heleboel ellende toen de kredietcrisis in 2008 uitbrak.

Akzo Nobel. Akzo Nobel heeft in 2017 met veel moeite een overname af kunnen wenden. Die was ‘aangeslingerd’ door een activistische aandeelhouder. Het heeft een chemiedivisie verkocht en heeft zich zelf ‘arm’ gemaakt door een superdividend van € 5,5 miljard uit te keren.

Unilever. Dit is en was dé parel van de Nederlandse beurs. Het kon in 2017 met de grootste moeite een overname door Kraft-Heinz afwenden.

Elk bedrijf wil gezond zijn en gezond blijven

Door het gedrag van ‘sprinkhanen’ (een kleine aandeelhouder met een grote mond, die snel geld wil maken met verkopen/opsplitsen van bedrijven) wordt de basis om een gezond/robuust bedrijf te zijn, ondermijnd. Het sprinkhanengedrag moet beteugeld worden door degelijke beschermingsconstructies van bedrijven. Daar moeten de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur het beleid bepalen en de aandeelhouders moeten op hoofdlijnen beoordelen of dat goed gebeurt.

Conclusie

Kapitalisme in zijn oorspronkelijke vorm is een fantastische manier om een maatschappij goed te laten functioneren. De nieuwe dimensie die de afgelopen decennia steeds vaker post vat is een cultuur van snel geld maken en net iets slimmer willen zijn dan de rest. Dat heeft geleid tot algoritmen, activistische aandeelhouders en short gaan.

De gedachte van duurzaam waarde creëren, door een langdurig aandeelhouderschap in een fonds waar een belegger vertrouwen in heeft moet terugkomen in ons DNA en daar helpen een algoritme, short gaan en activistische aandeelhouders niet aan mee.
Leve het kapitalisme in zijn oorspronkelijke vorm!

10% rendement en 0% pensioenstijging: we worden belazerd! Het is werkelijk onvoorstelbaar hoe wij, Nederland, onszelf elke dag weer straffen terwijl het pensioengeld werkelijk over de plinten klotst.

– Een column van Wil Hoebergen over pensioen en pensioenfondsen –

Het pensioenoverleg is mislukt

Of zoals sommigen zeggen “Het pensioenoverleg is geklapt”. En dat na maar liefst 8 jaar overleg tussen pensioenfondsen, werkgevers, werknemers en overheid. Dat kan toch niet waar zijn? Maar dat is het wel!

En heeft iemand verteld waarom het mislukt is? Nee, niemand. Het FNV (voor de jongeren onder ons: dit is een vakbondsorganisatie, die allang dood en begraven is, alleen weten ze het zelf nog niet), wil leden werven en roept dat de rekening niet bij de jongeren mag worden neergelegd: onzin! In Trump-taal: Fake news!

Mark ‘ik lul alles wat krom is recht’ Rutte betreurde het ook, maar wilde verder geen mededelingen doen. Waarom? Omdat Mark Rutte het niet begrijpt, net als alle andere politici. Het is zo ingewikkeld gemaakt, dat iedereen is afgehaakt.

Wat is er aan de hand?

Pensioenfondsen moeten vanwege een absurde rekentruc zichzelf arm rekenen. Ze worden immers door een bizarre rekenrente van 1,5%, die geen enkel verband houdt met hun werkelijk resultaat, gedwongen een onvoorstelbare buffer aan te houden.

Er wordt gezegd dat een aantal grote pensioenfondsen er financieel niet goed voor staat. Naar mijn mening klopt deze hardnekkig rondzingende stelling niet. Zie onderstaand voorbeeld.

Bijvoorbeeld het ABP, het ambtenaren pensioenfonds

Als iedere € 1.000 pensioen in 2007 geïndexeerd was conform de inflatie zou dat in 2018 een pensioen van € 1.169 zijn geworden. Het is € 1.073 geworden. Als het pensioen geïndexeerd was met het werkelijk rendement, dan zou het pensioen echter nu € 1.815 geweest zijn.

Het beleggingsrendement over de laatste 11 jaar is gemiddeld 6,8% per jaar (over de laatste 9 jaar zelfs gemiddeld 10,1%), de inflatie is gemiddeld 1,6% per jaar (over de laatste 9 jaar: 1,5%) en de stijging van het pensioen over de laatste 11 jaar 0,6% en over de laatste 9 jaar gemiddeld 0,0%.

Nog even samengevat:

Vraag: wat zouden de gevolgen zijn?

Wat zou de verhoging van pensioenen betekenen voor het besteedbaar inkomen in Nederland, voor de belastinginkomsten en voor de bedrijfsresultaten? Als u het antwoord niet weet zou ik hier stoppen met lezen en aansluiten bij de onderhandelingen over het pensioenakkoord.

Als u het wel weet, lees dan verder over wat we er aan zouden kunnen doen.

Terug naar een vaste rente

We hebben de vaste rekenrente van pensioenen (was altijd 4% per jaar) losgelaten en zijn naar fluctuerende rekenrentes gegaan; op dit moment ongeveer 1,5%. Dat heeft tot gevolg: als de rente hoog is heb je minder pensioenkapitaal nodig en als de rente laag is heb je meer kapitaal nodig om het pensioen maandelijks te kunnen betalen. Pensioenkapitaal heeft dus baat bij een hoge rente, op zijn minst een vaste rente en die mag hoger zijn de 1,5% van nu, bijvoorbeeld 3%.

Maak één groot pensioenfonds

Elke inwoner krijgt op zijn BSN een registratienummer bij een nieuw op te richten pensioenfonds. Alle pensioenafdrachten gaan naar dat fonds, zowel de inhoudingen op het loon, de bijdrages van de werkgever, maar óók de vrijwillige extra stortingen door de deelnemer.

Daarmee krijg je een transparant inzicht in de opbouw van je pensioen (het is immers één tegoed per deelnemer). Je hebt daarbij geen keuzevrijheid, je deelt mee in het beleggingsresultaat van het totale fonds (vroeger noemde men dat maatschappij-winstdeling).

Regel het nabestaandepensioen centraal via een solidariteitsfonds

Bij een ouderdomspensioen hoort ook een nabestaandenpensioen. We halen immers niet allemaal de pensioenleeftijd. Een klein deel van de betaalde pensioenpremies wordt gebruikt om een aanvullende verzekering op te bouwen voor nabestaanden. De pot wordt gevuld met premies, waaruit uitkeringen worden verstrekt bij overlijden voor de pensioendatum en de opgebouwde pensioenpot wordt aangevuld met het tekort, omdat jij eerder overlijdt.

Pensioensparen via je eigen hypotheek

Als het nieuwe, grote pensioenfonds het verstrekken van hypotheken tot een voorname taak gaat zien, wordt het betalen van hypotheekrente ineens een stuk interessanter. Immers de betaalde hypotheekrente (meteen het rendement van het fonds) levert ook direct rendement op voor jouw eigen pensioenpot. En een annuïtaire aflossing zorgt dat je tegen jouw pensioendatum een leningsvrij eigen huis hebt én een fantastisch bedrag in jouw pensioenpot.

Opgebouwde pensioenen naar erfgenamen

Jouw opgebouwde pensioenspaarrekening is bij overlijden een aanvulling op de al bestaande pensioenpot. Die pensioenspaarrekening valt niet vrij ten gunste van het fonds, maar gaat naar de nabestaanden. Daarmee wordt meteen een enorme onrechtvaardigheid in ons pensioensysteem in één klap opgelost: jij of je nabestaanden krijgen gewoon je ingelegde geld + rendement terug.

Hoogte van de pensioenuitkering gedeeltelijk eigen keuze

De AOW blijft bestaan. Daarbovenop wordt bij het bereiken van de pensioenleeftijd een vast gedeelte van het opgebouwde pensioenkapitaal gebruikt voor een levenslang pensioen, het beleg op de boterham (de boterham is de AOW). De rest van de pensioenspaarrekening is naar eigen inzicht variabel op te nemen, in een paar jaar of levenslang. De keuze is aan u en Op = Op.

Schaf de lijfrenten af en bouw zoveel pensioen op als je zelf wilt

Naast pensioenopbouw zijn er nu meerdere oudedagsvoorzieningen mogelijk, zoals lijfrentepremies. Alle bestaande oudedagsvoorzieningen, worden in het nieuwe pensioenstelsel beperkt tot premies aan vorengenoemde pensioenfonds. Alles in één pot, op één rekening. Eenvoud siert.

En stop met alle ingewikkelde berekeningen over de hoogte van bedragen die je aftrekbaar in jouw pensioen mag investeren. Betaal zoveel premie als je wilt, bijvoorbeeld bij een erfenis of de verkoop van jouw onderneming.

Conclusie

Wij willen:

• een eenvoudig pensioensysteem;
• duidelijkheid over de opbouw en vrijheid van hoogte van pensioenopbouw;
• géén verlies van opgebouwd pensioengeld bij vroegtijdig overlijden; en
• solidariteit bij overlijden voor pensioendatum.