Stand van zaken van de verplichte AOV-verzekering

Begin juni 2024 heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een wetsvoorstel voor een nieuwe AOV gepubliceerd. Belangstellenden kunnen via internet hier tot 23 juli 2024 op reageren. Wat houdt deze AOV in?

De mogelijkheden tot nu toe

Zoals we in een artikel van 2020 al aangaven, zijn er meerdere manieren voor zelfstandigen om zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. Op dit moment heeft u daar als ondernemer nog een vrije keuze in.

Zo kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een individuele arbeidsongeschiktheidsverzekering tegen collectieve voorwaarden. Deze mogelijkheid wordt geboden door diverse branche- en beroepsorganisaties en belangenverenigingen van zelfstandigen.

Ook bestaat de mogelijkheid om zich binnen 13 weken na het starten van de onderneming aan te melden bij het UWV voor een vrijwillige ziektewetverzekering en vrijwillige arbeidsongeschiktheidsverzekering. Daarnaast kunt u ook een verzekering afsluiten bij een verzekeraar of lid worden van een broodfonds.

Vanaf 1 januari 2027

Het laatste kabinet Rutte is van mening dat een verplichte verzekering de kosten en risico’s voor de samenleving verlaagt. Daarnaast moet deze verzekering de grote groep zelfstandigen beter financieel beschermen tegen ziekte en arbeidsongeschiktheid.

Verplichte BAZ. Zoals de plannen er nu liggen wordt op 1 januari 2027 de verplichte AOV-verzekering ingevoerd. Alleen dat is geen keuze. Heeft u als ondernemer er niet voor gekozen om het ziekterisico en arbeidsongeschiktheidsrisico af te dekken, dan moet u verplicht de premie voor de BAZ (Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen) betalen. Deze premie wordt door de Belastingdienst geïnd. Naar alle waarschijnlijkheid krijgt u hiervoor dan een soortgelijke aanslag als voor het betalen van de premie zorgverzekeringswet. In het wetsvoorstel is wel een ontheffing opgenomen voor ondernemers die een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben afgesloten bij een derde, mits deze verzekering minimaal voldoet aan de voorwaarden van de BAZ voor wat betreft uitkering en wachttijd.

Welke voorwaarden en bepalingen gaan gelden voor de BAZ?

Voor wie geldt de verzekering? De verzekering gaat gelden voor alle zelfstandig ondernemers die in de aangifte inkomstenbelasting winst uit onderneming aangeven. De BAZ gaat dus niet gelden voor de directeur-grootaandeelhouder en de zogenaamde resultaatgenieters (freelancers, bijbaantjes, vacatiegelden, enz.). De BAZ wordt ook niet verplicht voor partners die meewerken in de onderneming, maar wel als deze partners zelf ondernemer zijn zoals bij een vennootschap onder firma of maatschap.

Hoe hoog is de premie? Op basis van de huidige informatie die in het wetsvoorstel staat zal de premie voor de BAZ uitkomen op een percentage van 6,5% van het inkomen met een maximum van 142,86% van het wettelijk minimumloon.

Wanneer start een uitkering en hoe hoog is die? De uitkering start na 52 weken na de eerste ziektedag. Dat wil zeggen dat een ondernemer in elk geval een buffer moet hebben om de eerste 52 weken van ziekte/arbeidsongeschiktheid te kunnen overbruggen. De uitkering bedraagt 70% van het laatstverdiende inkomen tot maximaal het bedrag van het minimumloon. Bij blijvende arbeidsongeschiktheid blijft de uitkering lopen tot de AOW-leeftijd.

Wat wordt met het inkomensbegrip voor de BAZ bedoeld? Onder het inkomen voor de BAZ wordt verstaan de winst uit onderneming vóór ondernemersaftrek en vóór MKB-winstvrijstelling (zoals vermeld in de aangifte inkomstenbelasting).

Voorbeeld
Jan heeft een winst uit onderneming van € 30.000. De premie die Jan dan voor de BAZ moet betalen bedraagt € 1.950 per jaar (6,5% van € 30.000). Als Jan op 1 januari 2028 arbeidsongeschikt wordt en zijn winst uit onderneming is nog steeds € 30.000, dan ontvangt Jan vanaf 1 januari 2029 een uitkering van 70% van € 30.000 = € 21.000.

Haken en ogen aan de BAZ

De BAZ is een zogenaamde algemene arbeidsongeschiktheidsverzekering; het is géén verzekering tegen beroepsarbeidsongeschiktheid. Dat wil zeggen dat de ondernemer die recht heeft op een uitkering uit de BAZ verplicht is:

1. passende arbeid te verrichten als hij/zij daartoe in de gelegenheid wordt gesteld;
2. in voldoende mate trachten passende arbeid te verkrijgen;
3. geen eisen mag stellen in verband met door hem/haar te verrichten arbeid die het aanvaarden of verkrijgen van passende arbeid belemmeren; en
4. zich als werkzoekende bij het UWV te laten registreren. Bij passende arbeid wordt dus beoordeeld of u op basis van opleiding, ervaring beperkingen en ambities ander werk kunt doen dat bij u past. Ook hierbij kunnen dit geheel andere activiteiten zijn dan die u voorheen als zelfstandige deed. De beoordeling hiervan gebeurt door het UWV.
5. De BAZ keert wel of niet uit, er is geen sprake van een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering;
6. De BAZ kent een zogenaamde drempelfunctie Dit houdt in dat de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige onderzoeken of de zelfstandige nog het wettelijk minimumloon kan verdienen op de arbeidsmarkt; als dit het geval is, ontvangt de zelfstandige geen uitkering.
7. Het voordeel van de BAZ is dat een ieder wordt geaccepteerd en dat niet wordt gekeken naar een eventueel medisch verleden.

BAZ en belastingen

Een arbeidsongeschiktheidsverzekering verzekert persoonlijk inkomen. De premie is aftrekbaar in de aangifte inkomstenbelasting. Over de periodieke uitkeringen die u ontvangt op het moment dat u arbeidsongeschikt wordt, moet u inkomstenbelasting betalen. Deze uitkeringen vormen inkomen.

BAA ADVIES. De kogel lijkt door de kerk, maar het nieuwe kabinet kan nog roet in het eten gooien. Mocht u zelf mee willen praten, neem dan deel aan de internetconsultatie (tot 23 juli 2024). Mocht de BAZ worden ingevoerd, vergelijk de premie en voorwaarden dan met uw eventueel lopende of nog af te sluiten arbeidsongeschiktheidsverzekering bij bijvoorbeeld een verzekeraar.