PENSIOENALARM: Koolmezen en Dijstelbloemen slecht voor het pensioenmilieu

Het is maart 2020 en eigenlijk geen tijd van het jaar om over pensioenproblemen te praten. Toch is het hoog tijd voor een voortgangscolumn over het pensioen in Nederland.

– Een column van Wil Hoebergen over de voortgang van de pensioenproblematiek –

2019: polderen, polderen en oppotten

Koolmees poldert gewoon door. Wouter Koolmees heeft mijn column van januari 2019 denk ik niet gelezen en heeft lekker ‘doorgepolderd’ in 2019. Hij heeft begin juni 2019 een pensioenakkoord op hoofdlijnen bereikt. Dat moe(s)t nog verder uitgewerkt worden. Daarbij is in elk geval duidelijk geworden dat de dekkingsgraad voor de pensioenfondsen verlaagd wordt naar 100%. Dat was eerst 105%.

Van Dijstelbloem moet de rekenrente omlaag. Vriend Dijstelbloem, ex-werkloze minister van Financiën, tegenwoordig voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid, heeft voor veel geld nog een mooie schnabbel gehad, met een werkelijk onleesbaar rapport over de rekenrente. Daarin concludeert hij dat de rekenrente verder omlaag moet. En daarmee heeft hij de toen precies één week oude ruiten van het pensioenakkoord van begin juni 2019 alweer ingegooid.

Door de rekenrente van Dijstelbloem worden pensioenen gekort. Dan wordt het oktober/november 2019 en blijkt dat de dekkingsgraden door de rekenrente van Dijstelbloem inderdaad ver beneden de grens van 100% zijn gezakt. De pensioenen moeten dus vanaf 2020 verder gekort worden.

Ligt dat aan de resultaten van de pensioenfondsen? Nee, natuurlijk niet. De aandelenindex is in 2019 met ruim 20% gestegen, vastgoed is redelijk tot goed verhuurd (in elk geval beter dan in de jaren daarvoor) en omdat de rente verder gedaald is hebben obligaties 7 tot 8% rendement gemaakt.

Waar ligt het dan aan? Het ligt aan de ‘IJzeren Heinige instelling’ van DNB (De Nederlandsche Bank). Die vindt dat de rekenrente heilig is en dat er niet gekeken mag worden naar rendement. Zelfs niet als je naar het gemiddelde over de laatste 10, 20 of 25 jaar zou kijken. Het ABP maakt bijvoorbeeld jaarlijks 9% rendement, maar heeft door de rekenrente een dekkingsgraad van beneden de 100%.

Pensioenfondsen moeten vanwege een absurde rekentruc, zichzelf arm rekenen. Ze worden immers door een bizarre rekenrente van ongeveer 1%, die geen enkel verband houdt met hun werkelijk resultaat, gedwongen een onvoorstelbare buffer aan te houden.

2020: onder druk wordt alles vloeibaar

Dekkingsgraad weer omlaag? In december 2019 dreigen veel Nederlanders gekort te worden op hun pensioen en wordt ten langen leste de dekkingsgraad om pensioenen te moeten verlagen in 2020 verlaagd van 100 naar 90%. Het consequent omlaag brengen van de rekenrente zorgt telkens weer voor een dekkingstekort bij pensioenfondsen. Daar is gewoonweg niet tegenaan te werken; niet tegen aan te beleggen zo u wilt.

Toch maar even niet. De boodschap dat alle lonen in 2020 fors moeten stijgen (het Malieveld stond regelmatig vol en niet alleen met boeren) en de beleggingsrendementen van ruim boven de 20% in 2019 hebben onze vriend minister Koolmees doen besluiten maar even niet naar de dekkingsgraad te kijken. Daarmee is het pensioen voor 2020 weer gered.

Pensioenakkoord? Negen maanden geen actie. Ondertussen schiet het uitwerken van de hoofdlijnen van het pensioenakkoord niet op. Het was dus geen akkoord, maar een vodje papier met wat loze (ter plekke bedachte) kreten, om de goegemeente rustig te houden. Alle partijen leggen het weer op hun manier uit en in de negen maanden na het ‘pensioenakkoord’ is er dus eigenlijk niets meer bereikt. Een onbegrijpelijk SER-rapport lag hier aan ten grondslag. Dit 48 pagina tellende rapport kunt u er nog eens op nalezen, maar veel wijzer wordt u er niet van.

Loslaten rekenrente? Tot … er ineens wat rook uit de schoorsteen komt. Witte rook? Nee, grijszwarte rook met een heleboel brandlucht erbij. Koolmees denkt erover om de heilig verklaarde rekenrente volledig los te laten. Dat is nog eens vloeken in de kerk! Een proefballonnetje waar vroegere LPF-minister en platenbaas Herman Heinsbroek nog wat van kan leren.

Dat loslaten heeft dan tot consequentie dat de werkgevers en werknemers er verder samen uit moeten gaan komen. Woutertje Koolmees weet het dus niet meer zo goed en geeft de half ingekleurde, over de lijntjes gekrabbelde kleurplaat weer terug.

En dan … Corona

Dan komt daar nog een Corona-crisis overheen en weten we het even helemaal niet meer. Als Koolmees toch vasthoudt aan zijn rigide rekenrente, die inmiddels negatief is geworden, gecombineerd met een stevig verlies op de aandelenmarkten in 2020 voorzie ik een daling van het pensioen voor 2021 met 15 tot 20%.

Dan zijn de rapen pas echt gaar bij de pensioengerechtigden en gaan er financiële rampen volgen. Daar lijkt de (tijdelijke) Corona-crisis nog maar een klein crisisje bij. Kortom: werk aan de winkel! Zeker met de verkiezingen in maart 2021 voor de boeg. 50 Plus wordt de grootste partij, omdat zij als enige dit aan zagen komen.

Wat moeten we doen om dit scenario af te wenden?

De oplossingen voor de pensioenproblematiek

In zoverre een terugblik, maar we kunnen er ook wat aan doen. De oplossingen op een rijtje …

1. Stoppen met de idiote rekenrente en voortaan met rendementen van de afgelopen 20 jaar gaan rekenen.
2. Alle pensioenfondsen laten fuseren tot één pensioenfonds en alle deelnemers op hun BSN een separate pensioenspaarrekening geven.
3. Alle bedrijfstakpensioenfondsen de gezamenlijke potten laten opsplitsen naar een individuele pot per deelnemer en die overstorten naar de pensioenspaarrekening.
4. Alle werkenden pensioen laten betalen: alle werknemers en zelfstandig ondernemers gaan premie betalen op hun eigen pensioenrekening.
5. Iedereen mag zoveel als hij wil storten op zijn pensioenspaarrekening, geen idiote limieten meer. Stortingen volledig aftrekbaar en uitkering volledig belast.
6. Opgebouwde pensioenen die niet opgenomen zijn bij overlijden van de pensioengerechtigde gaan naar de erfgenamen.
7. Jaarlijks premie betalen door elke opbouwende deelnemer; daaruit wordt een nabestaandenpensioen gefinancierd voor deelnemers die voor hun pensioendatum overlijden.

Meer lezen over deze oplossingen? Dat kan!