Schenken en erven: vrijstelling voor diverse ouder-kindsituaties

In de schenk- en erfbelasting zijn diverse vrijstellingen van toepassing om kinderen zo weinig mogelijk belasting te laten betalen. Bovendien zijn er in de loop der tijd diverse uitspraken van rechters en goedkeuringen geweest die allerlei mogelijkheden bieden. Welke mogelijkheden zijn dat?

Vrijstellingen schenk- en erfbelasting kinderen

Algemene vrijstelling. Voor schenkingen van ouders aan kinderen zijn er in de schenkbelasting 2024 diverse vrijstellingen geregeld. De meest voorkomende schenkvrijstelling voor kinderen is de algemene vrijstelling van € 6.608. Ouders kunnen ieder jaar dit bedrag per kind schenken.

Uitgebreide schenkvrijstellingen. Aan kinderen tussen de 18 en 40 jaar (de dag van de 40e verjaardag telt ook nog mee) mag eenmalig een bedrag van € 31.696 worden geschonken door de ouders. Er hangt geen bestedingsdoel aan de schenking; het kind is dus vrij dit bedrag te besteden aan elk willekeurig doel.

Eenmalige verhoging voor een studie. Deze eenmalig verhoogde vrijstelling van € 31.696 kan worden verhoogd tot € 66.023 als de schenking bedoeld is voor de bekostiging van een dure studie van het kind. De eerste € 31.696 is nog steeds vrij besteedbaar en het overige moet worden besteed aan de studiekosten van minimaal € 20.000.

Vrijstelling erfbelasting. Voor de erfbelasting 2024 is er voor kinderen (én kleinkinderen) een vrijstelling van € 25.094.

Biologisch kind

In een gerechtelijke procedure die nu bij de Hoge Raad ligt, is er sprake van een kind dat heeft geërfd van zijn biologische vader. Vader en moeder waren niet met elkaar gehuwd en moeder heeft nooit toestemming gegeven aan de biologische vader voor erkenning van het kind. Na de geboorte is moeder met een andere man in het huwelijk getreden en deze man heeft het kind erkend. Nu is de biologische vader overleden en heeft het kind benoemd tot zijn erfgenaam. Het kind meent dat de vrijstelling erfbelasting voor kinderen van toepassing is.

De Belastingdienst en de Rechtbank zijn van mening dat de vrijstelling en het tarief voor derden geldt (€ 2.648 en 30%). Het Gerechtshof is het echter met het kind eens. De kwestie ligt nu bij de Hoge Raad. De Advocaat-generaal adviseert de Hoge Raad dat het kind de kindvrijstelling van € 25.094 en het kindstarief van 10% kan toepassen. De grondslag van dit advies ligt in het “Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens” en de fundamentele vrijheden die hierin zijn beschreven. In het verdrag staat beschreven dat de overheid zich niet mag mengen in het privéleven van onderdanen. Door de erfenis van de vader anders te belasten dan in andere situaties wordt hierop inbreuk gedaan.

Kind met gescheiden ouders

Als gescheiden ouders allebei in een jaar hun kind een schenking willen doen, dan wordt voor de schenkbelasting het tarief en de vrijstelling van de ouders samengeteld. Dat de ouders gescheiden zijn, is in dit geval dus niet relevant. Als beide ouders € 5.000 aan hun kind schenken, dan is slechts één keer de vrijstelling van € 6.608 van toepassing. Over het meerdere (€ 3.392) is dan 10% schenkbelasting verschuldigd.

Stiefouders

Als een gescheiden ouder hertrouwt, dan verandert er ook iets voor de erf- en schenkbelasting. Zeker als de stiefouder schenkt of nalaat aan het stiefkind is het belangrijk om te weten welke vrijstelling en tarieven er van toepassing zijn. Het kind krijgt na het huwelijk een stiefouder (bloedverwant van de echtgenoot) en op het moment dat deze stiefouder een schenking doet aan het kind wordt dit gelijkgesteld aan een schenking van een ouder aan een kind. Als de stiefouder schenkt aan het stiefkind dan mag hierop dus de kindvrijstelling en het kindstarief worden toegepast.

Samenwonende kinderen

Op basis van de hoofdregel van de wet geldt dat personen die langer dan vijf jaar samenwonen, vanaf hun 23e levensjaar, fiscaal partners zijn voor de Successiewet (hieronder valt de erf- en schenkbelasting). Dit betekent dat ontvangen schenkingen in een jaar moeten worden samengeteld en dat de vrijstelling maar één keer geldt. Dit speelt niet alleen voor geliefden die samenwonen, maar zou ook gelden voor broers, zussen, neven en nichten.

Omdat het laatste echter niet wenselijk was, is er een speciaal besluit gepubliceerd waarin staat dat in dit geval voor samenwoners die elkaars bloedverwant zijn, geen samentelregeling geldt. Met andere woorden: voor bijvoorbeeld samenwonende broers of zussen geldt de samentelregeling niet als ze beide een schenking van de ouders ontvangen. Ze kunnen beide afzonderlijk de vrijstelling en het tarief voor kinderen toepassen.

Leeftijd partner

Ouders kunnen hun kind zoals eerder beschreven een verhoogde schenking geven. Een algemene vrijstelling van € 31.696 vrij te besteden of een vrijstelling van € 66.023 voor een dure studie. Een belangrijke voorwaarde is dat het een kind betreft met een leeftijd tussen de 18 en 40 jaar (de dag van de 40e verjaardag telt ook nog mee). Als het kind 40 jaar is, dan is er geen mogelijkheid meer om van de verhoogde vrijstelling gebruik te maken. Tenzij er gebruik wordt gemaakt van een speciale goedkeuring als het kind een fiscale partner heeft die jonger is dan 40 jaar. In die situatie kan het kind gebruikmaken van de leeftijd van de fiscale partner.

BAA ADVIES. Het is altijd fijn om kinderen op weg te helpen door te schenken of zoveel als mogelijk na te laten op het moment dat u mocht komen te overlijden. Het is dan belangrijk dat er niet te veel schenk- en erfbelasting moet worden betaald. Er zijn verschillende regelingen om dit te voorkomen.