De dood van de aanmerkelijkbelanghouder kan duur uitvallen

Als een aanmerkelijkbelanghouder overlijdt en er huwelijkse voorwaarden zijn, moet er in de inkomstenbelasting worden afgerekend over de waarde van deze aandelen. Hoe zit dat precies?

Aanmerkelijk belang en de inkomstenbelasting

Iemand is aanmerkelijkbelanghouder als deze persoon 5% of meer bezit van het geplaatste aandelenkapitaal van een BV. Deze aanmerkelijkbelanghouder is op meerdere momenten inkomstenbelasting verschuldigd:

• bij het ontvangen van dividend;
• bij de verkoop van de aandelen; en
• bij het overlijden van de aanmerkelijkbelanghouder.

Bij overlijden kan de aanmerkelijkbelanghouder de belasting niet meer zelf betalen. Daarom moet deze belasting worden betaald door de erfgenamen. Het bedrag aan belasting dat verschuldigd is, hangt af van de activiteiten van de BV en de vorm van het huwelijksgoederenrecht (gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden).

De invloed van een actieve BV op de te betalen inkomstenbelasting

Als de BV een actieve onderneming voert, kunnen de erfgenamen ervoor kiezen om de belastingclaim door te schuiven. De verkrijgingsprijs van de aandelen wordt dan doorgeschoven van de overleden aanmerkelijkbelanghouder naar de erfgenamen. De claim over de meerwaarde komt dan te liggen bij de erfgenamen. Hiervoor dient in het F-biljet een gezamenlijk verzoek te worden gedaan door de erfgenamen. Als de claim wordt doorgeschoven mag 6,25% van de waarde van de aandelen in mindering komen op de nalatenschap.

Anderzijds kunnen de erfgenamen er ook voor kiezen om wél de belasting te betalen. Deze bedraagt tot een bedrag van € 134.000 24,5% en daarboven 33% over de meerwaarde van de aandelen.

Deze betaling aan de Belastingdienst mag in zijn geheel in mindering komen op de nalatenschap. Dit kan dus als schuld worden meegenomen in de aangifte erfbelasting.

Voorbeeld
Meneer Licht bezit 100% van de waarde van de aandelen van Lamp BV. Lamp BV is een actieve onderneming. Hij is gehuwd met huwelijkse voorwaarden zonder finaal verrekenbeding. De waarde op overlijdensdatum bedraagt € 800.000. De verkrijgingsprijs van de aandelen was € 18.000. De meerwaarde bedraagt € 782.000. De belastingclaim hierop bedraagt 24,5% van € 134.000 + 33% van € 648.000 = € 246.670. Als de erfgenamen dit bedrag betalen, komt dit geheel in mindering op de nalatenschap. Wordt de claim doorgeschoven, dan mag op de nalatenschap een bedrag van € 50.000 in mindering worden gebracht.

De invloed van een niet-actieve BV op de te betalen inkomstenbelasting

Stel, een BV heeft geen onderneming (meer), maar er zitten alleen beleggingen en liquiditeiten in. Er is geen sprake van een actieve BV, maar van een zogenaamde Kasgeld BV. Het is dan niet mogelijk om de belastingclaim door te schuiven, maar er moet direct worden afgerekend met de Belastingdienst.

De invloed van het huwelijksgoederenrecht op de te betalen inkomstenbelasting

Als er bij een actieve BV meteen wordt afgerekend, dan speelt het huwelijksgoederenrecht een belangrijk rol. Dat geldt uiteraard ook bij een niet-actieve BV want dan moet er sowieso meteen worden afgerekend. Hoe zit dat?

Algehele gemeenschap van goederen. Als men gehuwd is op basis van algehele gemeenschap van goederen, dan is er sprake van een zogenaamde boedelmenging. Alle goederen, dus ook de aandelen van de man/vrouw, zijn gedeeld eigendom. Door deze algehele gemeenschap van goederen is de partner (erfgenaam) van de aanmerkelijkbelanghouder gerechtigd tot 50% van de waarde van de aandelen, die in het bezit zijn van de aanmerkelijkbelanghouder, (zonder zelf de aandelen te bezitten).

Als gevolg van het overlijden krijgt de partner (erfgenaam) de beschikking over 100% van de aandelen, die in het bezit waren van de aanmerkelijkbelanghouder en de extra waarde van 50% van de aandelen. Over deze extra waarde van 50% moet worden afgerekend voor de inkomstenbelasting. De heffing bedraagt 24,5% tot een bedrag van € 134.000 en 33% over het meerdere.

In de aangifte erfbelasting dient een bedrag van 50% van deze waarde van de aandelen als vermogen/bezitting te worden meegenomen en vormt de betaalde inkomstenbelasting hierop een aftrekbare schuld in deze aangifte.

Voorbeeld
In het voorbeeld van meneer Licht bedraagt de meerwaarde € 782.000. Als meneer Licht in algehele gemeenschap van goederen is gehuwd, bedraagt de inkomstenbelasting 50% van € 246.670 = € 123.335. Voor de erfbelasting moet een bedrag van € 400.000 (50% van de totale waarde € 800.000) worden meegenomen als bezitting/vermogen. De € 123.335 mag echter als schuld in mindering worden gebracht.

Huwelijkse voorwaarden zónder finaal verrekenbeding. Is er sprake is van huwelijkse voorwaarden en de aanmerkelijkbelanghouder bezit 100% van de aandelen, dan heeft de partner (erfgenaam) geen enkele aanspraak op enige waarde van de aandelen. Op het moment dat de aanmerkelijkbelanghouder overlijdt, moet dus voor de inkomstenbelasting worden afgerekend over 100% van de meerwaarde (en voor de erfbelasting over 100% van de waarde).

Voorbeeld
Voor meneer Licht bedraagt de te betalen inkomstenbelasting nu € 246.670. In de aangifte erfbelasting wordt 100% van de waarde van de aandelen, € 800.000, als vermogen/bezitting meegenomen en vormt het bedrag van € 246.670 een aftrekbare schuld.

Huwelijkse voorwaarden mét finaal verrekenbeding. In de huwelijkse voorwaarden staat nu vermeld dat bij een overlijden net wordt gedaan alsof er sprake is van een algehele gemeenschap van goederen. Dit zogenaamd finaal verrekenbeding zorgt er echter niet voor dat vermogen gezamenlijk bezit wordt. Daarom blijft 100% waarde van de aandelen bij de aanmerkelijkbelanghouder en bij overlijden dienen de erfgenamen over 100% van de meerwaarde inkomstenbelasting te betalen. Een finaal verrekenbeding heeft wél gevolgen voor het betalen van erfbelasting. Omdat wordt gehandeld als ware er sprake van een gemeenschap van goederen wordt 50% van de waarde van de aandelen meegenomen als bezitting voor de erfbelasting.

Voorbeeld
Ook nu moet meneer Licht € 246.670 aan inkomstenbelasting betalen, maar voor de erfbelasting wordt nu ‘slechts’ 50% van de waarde van de aandelen (€ 400.000) meegenomen. Als bezitting/vermogen vormt het bedrag van € 246.670 een aftrekbare schuld.

BAA ADVIES. Het is slim om uw huwelijksgoederenrecht te checken en te beoordelen wat hiervan de fiscale gevolgen zijn als u als aanmerkelijkbelanghouder komt te overlijden.