Gewijzigde omstandigheden? Pas uw testament aan!

Het geeft vaak een goed gevoel als er een testament is opgemaakt. Maar wat als er na een tijd de omstandigheden wijzigen? Denkt u er dan nog aan om het testament aan te passen?

Wat speelt?

Een testament maak je niet elke dag en daar moet goed over nagedacht worden. Een testament geeft de mogelijkheid om op een bepaald moment de wensen bij overlijden vast te leggen voor de nabestaanden. Dit geeft voor de erflater (degene die het testament maakt), rust en vertrouwen dat alles goed geregeld is. Op het moment dat de omstandigheden echter veranderen dan kan een oud testament een ongewenste uitwerking hebben. Het is dus belangrijk om altijd het testament up-to-date te houden.

Stap 1 – Het opstellen van een testament

Notariële of onderhandse akte. Iedereen kan op elk moment een testament opstellen. Dat kan in Nederland uitsluitend bij notariële akte of bij een aan een notaris in bewaring gegeven onderhandse akte. In beide gevallen moet dus een bezoek worden gebracht aan de notaris.

De notariële akte. In geval van een notariële akte bij een notaris dient de erflater het testament te ondertekenen bij de notaris. Deze notariële akte inclusief handtekening van de erflater worden vervolgens door de notaris geregistreerd in het Centraal Testamentenregister.

De onderhandse akte. Nu is de uiterste wil van de erflater door een ander dan de notaris opgesteld en is deze onderhandse akte door de erflater ondertekend. Toch moet de erflater dan een gang naar de notaris maken. De erflater moet de akte overhandigen aan de notaris en per notariële akte (een zogenaamde verklaring van bewaargeving) verklaren mét handtekening dat de het overhandigde stuk de uiterste wil van de erflater bevat. Dit document wordt vervolgens in het Centraal Testamentenregister geregistreerd.

Stap 2 – Hou het up-to-date

Nieuwe wetgeving. Veranderende wetgeving is een belangrijke reden om een testament aan te passen. Het kan fiscale wetgeving zijn en zeker ook wijzingen in het erfrecht.

Wijzigende familieomstandigheden. Een andere reden om een testament aan te passen kunnen gewijzigde familieomstandigheden zijn. Omstandigheden die u als erflater ertoe aanzetten om uw laatste wil aan te passen.

Voorbeeld hertrouwen en oud testament

Gehuwd zonder kinderen. Een gehuwde man zonder kinderen had in 2006 een testament opgesteld. Hierin werd zijn toenmalige vrouw als enig erfgenaam aangewezen, maar wel onder de voorwaarde dat de echtgenote nog met de man gehuwd moest zijn ten tijde van het overlijden. Als dit niet zo zou zijn, dan zou de broer van de man de enig erfgenaam zijn.

Gescheiden, hertrouwd én kinderen. In 2009 scheiden de man en de vrouw en hierdoor wordt volgens het testament de broer van de man enig erfgenaam. Eind 2009 hertrouwt de man en krijgt samen met zijn nieuwe echtgenote twee kinderen.

Overleden. De man komt in 2014 te overlijden. Nog voor zijn overlijden heeft de man een concept testament op laten stellen waarin het oude testament wordt herroepen en waarin hij zijn huidige vrouw en kinderen tot erfgenaam benoemd. De man heeft dit concept testament echter nooit ondertekend. De broer van de man aanvaart de erfenis en de weduwe en kinderen claimen dat zij de enige erfgenamen zijn en stappen naar de rechter.

Uitspraak Gerechtshof. Het Gerechtshof is duidelijk in haar oordeel dat nergens in het testament van 2006 staat dat de erfstelling niet geldt als de man hertrouwt en kinderen nalaat. Het Gerechtshof geeft aan dat de weduwe en de kinderen niet kunnen bewijzen dat het de wens van de overleden man is geweest dat de broer alleen maar erfgenaam zou zijn als de man ongehuwd en kinderloos zou zijn. Dit kan alleen worden aangenomen als er een passage in het testament over opgenomen zou zijn.

Concept testament is niet voldoende. De vrouw en kinderen stellen verder dat het de wens van de man was dat het gehele vermogen naar vrouw en kinderen moest gaan. Volgens het Gerechtshof had de man echter hiervoor zijn testament moeten herroepen en had hij het nieuwe concept testament moeten ondertekenen. Dit heeft hij niet gedaan en volgens het Gerechtshof had de man hier wellicht gegronde redenen voor.

Conclusie

Conclusie van het Gerechtshof is dat de broer van de man de enig erfgenaam is. Het mag voor vrouw en kinderen dan weliswaar helemaal duidelijk zijn wat de mans laatste wil was, maar voor de rechter is het dat niet. Een testament moet tenslotte ondertekend zijn. Uiteraard kunnen de kinderen uit dit voorbeeld nog altijd hun legitieme portie opeisen, maar de echtgenote niet.

BAA ADVIES. Ons advies is om elke vier à vijf jaar de inhoud van een testament te checken of het nog aan uw wensen voldoet. Door veranderingen in familieleven en wetgeving kan een testament tenslotte een hele andere uitwerking krijgen dan vooraf bedoeld is geweest.