Help, de tandarts verzuipt
Al tientallen jaren is er een schrijnend tekort aan tandartsen in Nederland. De laatste 10-15 jaar wordt het tekort opgevangen door buitenlandse tandartsen in te vliegen uit alle windstreken, uit Oost-Europa, Turkije en zelfs uit Irak en Afghanistan. Breekt er een tandarts-loos tijdperk aan?
– Een column van Wil Hoebergen over het mogelijk einde van de praktijk houdende tandarts –
Te weinig opleidingsplaatsen/afstudeerders
Het schijnt voor de overheid al 20 jaar onmogelijk te zijn om in te schatten of er voldoende tandartsen opgeleid worden. De gender neutrale overheid kijkt niet naar het geslacht van de op te leiden tandarts. Waar vroeger de tandarts bijna altijd een man was, is de verhouding vrouw-man in de opleiding de laatste tijd bijna 5 staat tot 1. Niets mis mee, vrouwen studeren in het algemeen contentieuzer dan mannen.
Het probleem ontstaat bij het aantal werkuren dat de mannen en vrouwen beschikbaar zijn om te praktiseren. Daar scoren de mannen traditioneel weer veel hoger dan de vrouwen (zorg voor de kinderen, kostwinnerschap, enz.). Je zou als overheid, na gedegen onderzoek door zeer gerenommeerde instanties, dus moeten kunnen concluderen dat één tandarts opleiden niet per definitie leidt tot één fulltimebaan. En daaruit volgt dat er meer tandartsen opgeleid moeten worden. Dat gebeurt nog steeds niet.
Al 20 jaar worden er te weinig tandartsen opgeleid.
De waarnemend tandarts is ondernemer
Daarnaast is er een fiscale wildgroei ontstaan bij de net afgestudeerde tandartsen. Die zijn allemaal ondernemer geworden, gesteund door een falende Belastingdienst. De fiscus heeft (tot en met 2014) te hooi en te gras VAR-verklaringen afgegeven aan elke tandarts (en andere beroepsbeoefenaren) die dat maar wilde. Er zijn tandartsen die al 10 jaar als zelfstandig ondernemer waarnemen bij dezelfde tandartspraktijk. Van Dale definieert ‘waarnemen’ als iets tijdelijks…………….
Deze tandartsen verdienen een heel mooi bruto-inkomen dat kan oplopen tot € 150.000 per jaar. Alle fiscale faciliteiten (zelfstandigenaftrek, startersaftrek, MKB-winstvrijstelling, geen premies werknemersverzekeringen) worden daarnaast volledig benut. U begrijpt wel dat 1, 2 of 3 factuurtjes sturen in de maand en daarmee (fiscaal) ondernemer zijn, erg lonend is. Vooral als je dat afzet tegen de werkzaamheden die de praktijk houdende tandarts allemaal moet doen en de absurde eisen die hij opgelegd krijgt door de Nederlandse Zorgautoriteit (Nza).
De waarnemers-tandartsen hebben dus geen enkele motivatie om een praktijk over te nemen en vanuit hun korte termijn oogpunt is dat ook te rechtvaardigen. Of dat op de lange termijn zo blijft……………
Sommige tandartsen werken als zelfstandig ondernemer al 10 jaar als waarnemend tandarts in dezelfde praktijk en profiteren van allerlei fiscale faciliteiten.
De praktijk houdende tandarts, een uitstervend ras?
De praktijk houdende tandarts is een uitstervend ras. Door het gebrek aan vraag en het overaanbod van praktijken is de goodwill inmiddels geslonken tot een minimum met een terugverdientijd van gemiddeld een half jaar.
In de stad Helmond gaan de komende 5 tot 7 jaar een aantal praktijk houdende tandartsen stoppen en daar dreigt voor circa 50.000 patiënten een tandarts-loos tijdperk. Ik ben benieuwd of ze in Den Haag al wakker aan het worden zijn…
De marktwerking die men wilde is er niet echt gekomen. Commerciële tandartsketens willen een omvang van een vestiging die groter is dan een eenmanspraktijk en kunnen een eenmanspraktijk niet rendabel krijgen.
De praktijk houdende tandarts is een uitstervend ras en er breekt op veel plaatsen een tandarts-loos tijdperk aan.
De oplossing
Hoe lossen we dit probleem nu snel op?
- De Belastingdienst moet helderheid verschaffen over werkwaarneming en bij voorkeur de huidige gang van zaken niet langer gedogen. Ga in loondienst of wordt praktijkhouder.
- Er moeten meer opleidingsplaatsen komen zodat het aanbod aan tandartsen groter wordt.
- De Nza moet een humaner beleid voeren in de voorschriften voor de praktijken en geen spoken najagen.
- Jonge waarnemers moeten hun verantwoordelijkheid nemen en bestaande praktijken over gaan nemen.
Als de jonge tandartsen gezamenlijk geen verantwoording willen gaan dragen voor de instandhouding van hun vak, zullen de commerciële praktijken verder oprukken.
Wanneer de commerciëlen voldoende sterk zijn, kan de zelfstandige tandartspraktijk geen contract meer met de zorgverzekeraar sluiten. Daardoor is er slechts bij een commerciële praktijk een loondienstverband mogelijk en die zal de tandarts een salaris bieden dat op de helft ligt van het huidige inkomen.
Ik hoop voor de patiënt en de jonge tandarts dat het zover niet hoeft te komen!