Door de schaarste op de arbeidsmarkt is het vaak lastig om aan goed personeel te komen. En heb je eenmaal goed personeel dan is het soms lastig om dit personeel te behouden. Het ‘belonen’ met aandelen is dan een optie. Wat zijn de mogelijkheden en de fiscale gevolgen?

Werknemersparticipatie …

Steeds vaker wordt gebruikgemaakt van de werknemersparticipatie. Hierbij worden aandelen in een onderneming (of certificaten hiervan) toegekend aan een werknemer zodat hij/zij zich meer betrokken voelt bij de onderneming. Daarnaast heeft de werknemer recht op dividend en de waardestijging van de aandelen. De werknemer zal zich beter en langer aan de onderneming binden is dan de gedachte.

Het kan ook zijn dat u een bepaalde werknemer als mogelijke opvolger ziet en door een werknemersparticipatie langzaam meer zeggenschap wil geven.

Twee mogelijkheden voor werknemersparticipatie

We gaan uit van een structuur waarbij een holding 100% van de aandelen bezit in een werkmaatschappij. De werknemer verkrijgt (doorgaans) aandelen in de werkmaatschappij. Er zijn dan twee mogelijkheden:

1. de huidige aandeelhouder draagt aandelen over; of
2. de vennootschap geeft nieuwe aandelen uit.

Andere aandachtspunten

U moet verder rekening houden met:

• het aantal aandelen dat de werknemer krijgt;
• wat het de werknemer kost om de aandelen te kopen;
• hoe de eventuele koopsom wordt gefinancierd;
• of de werknemer ook stemrecht krijgt;
• of er nog nadere afspraken moeten worden gemaakt.

Het aantal aandelen

< 5%. Krijgt de werknemer minder dan 5% van de aandelen dan behoren deze in zijn aangifte inkomstenbelasting tot zijn bezittingen in box 3. De werkelijke waarde van de aandelen per 1 januari van het belastingjaar moet worden opgegeven in box 3. Als de werknemer dividend ontvangt dan is dat belastingvrij. De werkmaatschappij die de dividenduitkering doet moet overigens wel 15% dividendbelasting inhouden, maar deze krijgt de werknemer via zijn aangifte inkomstenbelasting weer terug.

> 5%. Verkrijgt de werknemer meer dan 5% van de aandelen dan heeft hij een aanmerkelijk belang en behoren de aandelen in box 2. In box 2 is niet de werkelijke waarde per 1 januari belast, maar zijn dividenduitkeringen en vervreemdingswinsten belast (tarief box 2 2021 is 26,9%). Het is dan misschien verstandig voor de werknemer om te participeren via een personal holding. Dividend van de werkmaatschappij naar de personal holding en vervreemdingswinsten zijn dan onbelast. Verwijs uw werknemer hiervoor naar een adviseur.

Slim: verkoop de aandelen

Om belastingheffing te voorkomen kunnen de aandelen worden overgedragen tegen de waarde in het economische verkeer. Als de waarde van de onderneming 100 is en de werknemer betaalt 60 dan is 40 bij de werknemer belast loon (belast tegen maximaal 49,5%). De waarde van de onderneming vaststellen is niet zomaar iets. De Belastingdienst doet dat meestal met de zogenaamde DCF-methode (Discounted Cashflow-methode). Vanwege de deelnemingsvrijstelling is de verkoop van de aandelen voor de holding belastingvrij.

De aandelenaankoop financieren

Als de werknemer voor de aandelen moet betalen, dan is de bindingskracht van de participatie nog sterker. De koopsom van de aandelen kan worden betaald met eigen geld of door middel van een lening. Het komt vaak voor dat de werknemer de koopsom (op zakelijke gronden) schuldig blijft. Eventuele toekomstige dividenduitkeringen worden dan gebruikt om de lening af te lossen.

Wel of geen stemrecht?

Een werknemer met aandelen in de onderneming heeft ook stemrecht. Dat heeft positieve én negatieve kanten. Zet met uw adviseur deze plussen en minnen goed op een rij zodat u bewuste keuzes maakt. Kiest u voor géén stemrecht dan zijn er verschillende mogelijkheden, o.a.:

• het uitgeven van stemrechtloze aandelen;
• het tussenschuiven van een STAK (Stichting Administratiekantoor) die certificaten van de aandelen uitgeeft. Op deze manier heeft de werknemer alleen een economisch belang en heeft hij geen zeggenschap.

Nadere afspraken met de werknemersparticipanten

Nadere afspraken en regels kunnen worden vastgelegd in een aandeelhouders- of certificaatovereenkomst. Zo kunt u bijvoorbeeld vastleggen dat als de werknemer besluit om elders te gaan werken de aandelen worden terug geleverd. De prijs waartegen kan ook vooraf worden vastgelegd. Ook kunt u andere rechten voorbehouden via bijvoorbeeld drag- en tag along bepalingen.