De Belastingdienst en de informatiebeschikking; wat mag wel en niet?

De Belastingdienst wil wat van u weten en u krijgt een ellenlange brief waarin men u van alles en nog wat vraagt. Wat is eigenlijk toegestaan? En wat als u niet wilt reageren?

Het is een wettelijk recht

Wettelijk recht. De Belastingdienst kan inzage vragen in uw boeken en bescheiden en u verplichten informatie te verschaffen. Dit is een wettelijk recht dat de Belastingdienst heeft, maar men moet wel binnen de wettelijke kaders opereren.

Maar binnen grenzen. Het opvragen van informatie door de inspecteur kent echter ook grenzen:

1. de gevraagde informatie moet van belang zijn voor uw belastingheffing; en
2. de inspecteur moet zich houden aan de beginselen van zorgvuldigheid en redelijkheid.

U kunt of wilt geen informatie verstrekken

Het kan natuurlijk zijn dat u de gevraagde informatie (of een deel daarvan) niet kunt aanleveren. Of dat u het niet wilt aanleveren. Bijvoorbeeld omdat er privé-informatie wordt gevraagd of zaken die niet met belastingzaken te maken hebben, als men bijvoorbeeld om belastingadviezen vraagt of om medische informatie verzoekt.

Het ontstaan van de informatiebeschikking

Situatie tot 1 juli 2011. Als u niet tijdig aan het informatieverzoek van de Belastingdienst wilde of kon voldoen, werd u in een later stadium bijna automatisch om de oren geslagen met de omkering en bezwaring van de bewijslast. Normaal moet de Belastingdienst bewijzen dat er meer inkomsten zijn dan aangegeven. Bij omkering van de bewijslast moet ú overtuigend aantonen dat het door de Belastingdienst geschatte inkomen te hoog is. Hier was bijna geen ontkomen aan.

Situatie vanaf juli 2011. Soms is het voor u niet mogelijk of ongewenst gegevens te verstrekken. U stelt dus de informatievraag van de Belastingdienst ter discussie. Vanaf 1 juli 2011 kan de belastinginspecteur dan een informatiebeschikking afgeven. Dit mag echter alleen als u, ook nadat de inspecteur hier al meerder malen om heeft gevraagd, niet heeft voldaan aan de wettelijke informatieplicht.

Wat is een informatiebeschikking?

Een laatste gelegenheid. De informatiebeschikking is een voor bezwaar en beroep vatbare beschikking die wordt afgegeven door de Belastingdienst. In deze beschikking wordt u een laatste gelegenheid geboden om de vragen te beantwoorden, de gevraagde informatie te verstrekken en/of de gebreken in de administratie te herstellen.

Géén gehoor? Informatiebeschikking onherroepelijk. Als de termijn hiervoor verstrijkt zónder dat u er gehoor aan heeft gegeven, dan is de informatiebeschikking onherroepelijk. Dit leidt automatisch tot omkering van de bewijslast; de volledige bewijslast ligt dan bij u. Geeft de inspecteur de informatiebeschikking niet af, het is namelijk een keuze, dan kan hij in een later stadium géén omkering en verzwaring van de bewijslast aan de orde stellen.

Bezwaar en beroep tegen de informatiebeschikking

Om omkering van de bewijslast te voorkomen, moet u tegen de informatiebeschikking bezwaar en/of beroep aantekenen. Door bezwaar/beroep aan te tekenen bereikt u twee zaken:

1. er vindt door de rechter een toetsing plaats of de informatiebeschikking rechtmatig is en of de gevraagde informatie alsnog moet worden verstrekt.
2. als de rechter stelt dat de informatiebeschikking terecht is afgegeven, krijgt u van de rechter een nieuwe termijn om de gevraagde informatie alsnog aan te leveren. U moet binnen een termijn van 6 weken na afgifte van de informatiebeschikking het bezwaar hiertegen instellen.

Dus? In juridische procedures bepaalt dus uiteindelijk de rechter of u de gevraagde informatie moet leveren of dat de informatiebeschikking door de Belastingdienst onterecht is opgelegd en zelf moet bewijzen dat de aanslag terecht is geweest.

Wat heeft de rechter allemaal gezegd over die informatiebeschikking?

2 oktober 2015. in drie zaken voor de Hoge Raad is het navolgende duidelijk geworden:

• de informatiebeschikking geldt ook voor administratie- en bewaarplicht;
• als ú tegen de belastingaanslag bezwaar heeft gemaakt, mag de inspecteur gedurende deze bezwaarfase nog een informatiebeschikking afgeven;
• voor omkering van de bewijslast is een onherroepelijk geworden informatiebeschikking vereist, tenzij u helemaal geen aangifte heeft gedaan.

10 februari 2017. In een procedure voor de Hoge Raad kwam de vraag aan de orde of de omkering van de bewijslast alleen kon worden bestreden in de procedure tegen die informatiebeschikking. De Hoge Raad was van oordeel dat zowel in de procedure tegen de informatiebeschikking alsmede in een daaropvolgende nieuwe procedure over de belastingaanslag de vraag aan de orde kon komen of omkering van de bewijslast terecht is.

10 februari 2017. In hetzelfde arrest geeft de Hoge Raad ook aan dat indien omkering van de bewijslast niet aan de orde is, de informatiebeschikking niet in stand kan blijven en vervalt.

Augustus 2017. Het opleggen van een informatiebeschikking kan echter niet leiden tot een oprekking van de termijn waarin de inspecteur op een bezwaarschrift moet beslissen. Dit is aan de orde geweest in een procedure voor Rechtbank Gelderland. Hierbij was voor de inspecteur de termijn om op een bezwaarschrift te beslissen al verlopen vóórdat de informatiebeschikking was opgelegd. De inspecteur wilde dit repareren door het opleggen van een informatiebeschikking, maar hiervoor stak de rechter een stokje. Een informatiebeschikking helpt een stilzittende inspecteur dus niet.

Wel is het zo dat de termijn voor het vaststellen van een aanslag door de belastingdienst wordt verlengd met de periode van dagtekening van de informatiebeschikking tot de datum waarop de informatiebeschikking onherroepelijk vaststaat dan wel door de rechter wordt vernietigd.

Waar moet die informatiebeschikking aan voldoen?

• in de informatiebeschikking moet staan dat u niet, niet volledig of niet tijdig voldaan heeft aan een informatieverzoek;
• u moet op de omgekeerde bewijslast worden gewezen;
• er moet duidelijk vermeld staan welke informatie verstrekt moet worden en waarom die informatie relevant is.

BAA ADVIES. Krijgt u te maken met een informatiebeschikking van de Belastingdienst? Teken hier dan binnen zes weken bezwaar tegen aan om dit te laten toetsen door de rechter en uitstel voor de aanlevering te verkrijgen. Let goed op of terecht omkering van de bewijslast aan de orde wordt gesteld. Hiervoor en ook voor het aantekenen van bezwaar en/of beroep kunt u terecht bij uw contactpersoon bij BAA.